Нэрт зохиолч Чинагийн Галсан "Нэг ч уурхай ажил­луулахгүй, нэг ч үйлд­вэр барихгүйгээр хөг­жих” гэ­сэн нэгэн сонин са­наа дэв­шүүлж байж билээ. Тэр нь энэ дэл­хийн хаана ч байх­гүй онгон даг­­шин байдлаа сурталчилаад түм түжигнэж бум бужигнасан газ­раас ирсэн харийн хүмүүст үзээ­гүй юмыг нь үзүүлэх тухай са­наа байсан юм.

Насаараа өн­­дөр барилгын хаяа эмжиж яв­­­сан Нью-Йоркийн янки Мэ­нэн­­­гийн талд ирвэл яах вэ. Эс­­­вэл хэдхэн километрийн цаа­­на гишгэх газаргүй болдог син­­гапур­чуудыг Дорнодоос Баян-Өлгий хүртэл жижиг он­го­­цоор нисгэчихье. Ажил хө­дөл­мөр нь цаг минутаар хэм­жигд­­дэг, стресс ядаргаа нь саун массажинд орохоос өөр ар­гаар арилдаггүй япончууд их го­вийн аниргүй дайдад очоод хэд хоногоор үхсэн мэт унтаж ам­раг.

Ийм юмыг тэд өмнө нь үзээ­гүй л байж таарна. Үзээгүй юмаа үзэж, аваагүй таашаалыг авсан хүн төлсөн мөнгөндөө гар татдаггүй. "Хөгжиж байгаа, өн­дөр хөгжилтэй улсуудад бай­галь орчин нь сүйрээд, агаар нь бохирдоод ирэхийн цагт дэл­хийн хамгийн том онгон зэлүүд га­зар болох Монголд тэд энэ на­сандаа нэг удаа ч болов очихыг мө­рөөддөг болно” гэж өвгөн зо­хиолч өгүүлж байв.

Түүний хэлдэг үнэн. Нэг уур­хай ухахгүй, нэг үйлдвэр ба­рих­гүй биш юм аа гэхэд ядаж жуул­чид орж ирэх боломжийг нь хангаад өгөх хэрэгтэй бай­на. БОНХ-ийн яам, ССАЖЯ "Сая жуул­чин авна” гэж жил бүр л ярь­даг. Гэсэн ч бодит байдал дээр талыг нь ч авч чадахгүй хэ­вээр байна.

Мэргэжилтнүүд, удир­дах албаныхан энэ тааруу байд­лаа байгалийн үзэсгэлэнт газар олон­той ч түүнийгээ харж хам­гаа­лах тал дээр тааруу, бас хүний га­раар бүтсэн "Цонжин болдог” шиг жуулчдад үзүүлчих юм байх­гүй гээд олон шалтгааныг энд дурьддаг ч виз авахад шаард­лага өндөртэй байдаг гэ­сэн шалтгаан энд маш том жин дардаг. Аялал жуулчлал хөг­жүүлэхийг чармайж буй улс өндөр хөгжилтэй орноос жуул­чид авахын тулд тодорхой ху­га­цаагаар визээс чөлөөлдөг жи­шиг бий.

Тодорхой шийдвэр гаргаж амжаагүй аялагчид нь ч цаг хугацаа хожихоо бо­долцож, виз шаарддаггүй ор­нуу­дыг сонгон аялдаг. БНСУ аялал жуулчлалын бүс Чэ­жүдээ монголчуудыг визгүй хү­лээж авах болсон нь үүний нэг жишээ юм. Харин Монгол Улс энэ тал дээр маш хатуу бод­­лого баримталдаг бөгөөд ма­­найд визгүй зорчих орнууд маш цөөхөн, ердөө зургаан ор­ны иргэд л 14 хоногоос 90 хоно­гийн хугацаанд визгүй зорчдог байна.

Манай улсад жилд дунджаар 440 гаруй мянган жуулчин орж ирдэг гэсэн судалгаа бий. Тэд­ний 42.7 хувь нь БНХАУ, 17.8 хувь нь ОХУ, 10.8 хувь нь БНСУ-аас тус тус орж ирдэг. Гэвч цэвэр аялал жуулчлах зорилгоор орж бай­гаа нь хэд вэ гээд судлахаар бас л гомд­моор тоо гарах аж. Жуулч­лалын визээр орж ирж байгаа хү­мүүсийн 57.4 хувь нь албан болон хувийн журмаар, 22.4 хувь нь аялах зорилгоор, 18.2 хувь нь ажил­лах хүчээр орж ирдэг гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, манай улсад жилдээ 100 мянга орчим хүн л аялалын зорилгоор ирдэг гэсэн үг. Жилд ойролцоогоор 200 орчим сая ам.долларын орлого аялал жуулчлалын салбараас орж ирдэг ажээ.

2013 онд нийт 417 мянга 815 жуул­чин Монгол Улсын хи­лээр нэв­тэрсэн байна. Мон­го­лыг зо­рих жуулчдын дийлэн­хийг бүр­дүүлдэг ОХУ болон БНХАУ-ын иргэдийн тоо 11 болон 22 хувиар буур­сан бай­гаа ч зорилтот зах зээл болох ХБНГУ, БНСУ, Япон зэ­рэг ул­саас Монгол Улсыг зорь­сон жуулч­дын тоо өмнөх оноос өс­чээ. Гэтэл манай улсыг хам­­гийн их сонирхдог Япон, БНСУ, ХБНГУ улсууд манай ул­сад визгүй зорчдоггүй.

Энэ нь жуулчдын тоог нэмэгдүүлэх Зас­гийн газрын бодлогод харш­лах хүчин зүйл болж байгаа.  Үүний шалтгаан нь маш эн­гийн. Гадныханд манай улсын визийг авах нь хүндрэлтэй бай­даг байна. Виза авахад хамгийн хэ­цүү орнуудын жагсаалтаас Мон­гол гуравдугаарт ордог гэ­дэг. Гадны томоохон хөрөнгө оруу­лагчид манай улсад айлч­лахад визний асуудал шийдэг­дэ­хэд хүндрэлтэй, мэдээллийн бааз дутмаг, хугацаа их зар­цуулдаг гэж шүүмжилдэг юм билээ.

Иргэд нь Монгол улсад визгүй зорчдог улсууд

Нэр	Хугацаа
ХонКонг	14 хоног
Израйль	30 хоног
Казакстан	90 хоног
Малайз	1 сар
Филиппин	21 хоног
Сингапур	14 хоног

Монгол Улсад визгүй зорчих орнуудын тоог нэмэгдүүлэх, га­­даадын хөрөнгө оруулагчид м­а­­най улсад айлчлахад визны асуу­­­дал хүндрэлгүй, хугацаа алд­­даггүй, тааламжтай нөхц­лийг бий болгох. Түүнчлэн "ITB” зо­хион байгуулах ажлын хү­рээнд аялал жуулчлалын сур­тал­чилгаа ор­логыг нэмэгдүүлэх шаард­лагатай юм.

Дэлхийд нэр хүндтэй Берлиний ITB, Лондонгийн WTM, Японы JATA зэрэг олон улсын аялал жуулч­лалын үзэсгэлэнд оролцох нь жуулчдын тоог нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой юм.


Монголын мэдээ
Х.Батсайхан

---