Түүхэн дурсгалт газар » page 2

Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын нутгаас дөрвөлжин булш, чулуун байгууламж илрүүлжээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын нутгаас дөрвөлжин булш, чулуун байгууламж илрүүлжээ

Author: magnai on 2018/04/30, 10:49 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Академич Д.Цэвээндоржоор удирдуулсан судалгааны багийнхан 2017 онд хийсэн ажлынхаа тайланг гаргажээ. Тус багийнхан "Монголын эртний түүхийг хүн, малын ясны судалгаагаар тодруулах нь” сэдэвт суурь судалгааны ажлын хүрээнд Хэнтий, Сүхбаатар, Дорнод аймгийн 16 сумын 10 гаруй багийн нутаг дэвсгэрт хайгуулын ажил хийснээс гадна Хэнтий аймгийн Баян-Овоо сумын нутаг Майхан уулын шинэ чулуун зэвсгийн дурсгалт газарт бэсрэг хэмжээний малтлага явуулж, түүвэр олдвор цуглуулжээ.

Судалгааны ангийн зорилго нь Монголын зүүн бүс нутгийн шинэ чулуун зэвсгээс хүрэл, төмрийн түрүү үеийг хүртэлх ил бууц, суурин, булш оршуулгын дурсгалт газрыг шинээр илрүүлэх, өмнө бүртгэгдсэн дурсгалуудыг нягтлан судлахад чиглэсэн байна. Судалгааны ажлын үр дүнд шинэ чулуун зэвсгийн үеийн хэд хэдэн дурсгалт газрыг дахин нягтлан үзэж тэдгээр газруудад судалгааг явуулж, 7 дурсгалт газраас нийт 75 ширхэг олдвор хэрэглэгдэхүүн түүвэрлэн, чулуун зэвсгийн олдворуудыг лабораторийн судалгаанд оруулж, холбогдох баримтжуулалтыг хийгээд байгаа юм байна.

Хүрэл зэвсгийн үеийн дурсгал болох хиргисүүрийн тархалтын хүрээг судлаачид Сүхбаатар аймгийн Түвшинширээ сумын нутаг Дэлгэрхаан уул хэмээн тэмдэглэснийг тус судалгааны ангийн хайгуул судалгааны ажлын үр дүнд Хэнтий аймгийн Баян-Овоо сумын нутаг Гүрэмийн нуурын хойно орших Дэлгэр-Овоо уул гэдгийг тогтоожээ. Мөн Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын нутаг дэвсгэрт хийсэн хайгуул судалгааны үр дүнд өмнө тэмдэглэгдээгүй 6 дөрвөлжин булш, нэг чулуун байгууламж илрүүлэн олж баримтжуулсан байна.

Дээрх сэдэвт ажлын хүрээнд хийгдсэн хайгуул судалгаа нь цаашид Монголын зүүн бүс нутагт явагдах шинэ чулуун зэвсгээс хүрэл, төмрийн түрүү үеийн судалгааны ажлын үндсэн эх хэрэглэгдэхүүн болж байгаагаараа чухал ач холбогдолтой ажээ.

Eagle.mn

Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын нутгаас дөрвөлжин булш, чулуун байгууламж илрүүлжээ

More 1512 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар, Дорнод мэдээ

Алтан Овоо

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Алтан Овоо

Author: munkhbat on 2018/04/26, 03:31 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

"Алтан овоо минь Даригангын талд дүнхийн байдаг хайрхан боловч эзэн нь төгс гэгээрч бурхны хутгийг олсон Гурван мэлмийтэй ,ширвээ сахалтай ,ширүүн дүртэй ган илдтэй ,цагаан саарал зүсмийн ажнай хүлэгтэй бурхан оршдог гэнэ лээ. Эрт дээр үед Жагарын оронд ном сурахаар монгол залуус оддог байжээ.Тэр үед Даригангаас ч баньд нар явдаг байжээ. Тэр орны дацан номын хурлын дэг жаягаар хурал ном эхлэх цагаас хожимдсон баньд нарыг хурлын гэсгүй хүнд төмөр бэрээгээр дэлсэхэд ,цогмодоход , тэгж цохиулсан хүн тэр дороо нам ундаг байжээ. Нэг удаа манай Даригангын нэг банди хурлаас хожимдоод ороход нь гэсгүй хүрээд иржээ. За би өнгөрчээ гээд "Алтан овоогоо сэтгэлдээ дуудаж гүн сүсгээр залбирч суусан" гэнэ.Гэсгүй ч төмөр бэрээгээ далайж , далайж буулгасангүй яваад өгчээ.Лам хуваргууд урьд ийм явдал тохиолдож байгаагүй тул ихэд гайхжээ.Хамба лам гэсгүйг дуудан учрыг лавлавал: Цагаан саарал хүлэгтэй ,гурван мэлмийтэй ,ширвээ сахалтай ,баатар эр далайсан илдээ суга руу сүлбэх гээд болсонгүй "гэжээ.Ингээд тэр баньдийн амь аврагдсан юм гэнэ лээ. "Миний хүү Алтан овоондоо сайн сүжиглэж яваарай... Эзэн нь ид шидтэй бурхан юм болохоор хаа ч явсан илт тусыг үзүүлдэг юм гэнэ лээ шүү " гэж захиж билээ .

С. Лувсанноров гуайн эмхтгэл
" Арван цагаан буян дэлгэрсэн Алтан Дарьганга нутгийнхан" номноос.

More 481 0

Category: Түүхэн дурсгалт газар

НӨМРӨГИЙН ДАРХАН ЦААЗАТ ГАЗАР

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

НӨМРӨГИЙН ДАРХАН ЦААЗАТ ГАЗАР

Author: magnai on 2018/01/26, 10:17 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Халх Нөмрөгийн сав газар нь Дорнод аймгийн Халх гол сумын нутагт оршдог бөгөөд Халх Нөмрөгийн гол, бусад олон жижиг гол горхины татам, бургасан шугуйт голын хөндий, ой бүхий бэсрэг уулс, уулсын хөндийн нуга, намгархаг хийгээд элсэн манхан бүхий дов толгод нугачаануудтай байгалийн гайхамшигт тогтоц бүхий нутаг билээ.

Хэний ч гар хүрээгүй онгон зэлүүд байгалийг хамгаалах зорилготойгоор 1992 онд Нөмрөгийн дархан цаазат гэзэр нэртэйгээр улсын тусгай хамгаалалтанд авсан.

Тус бүс нутагт Хянганы нурууны ойт хээрээс Төв Азийн хуурай хээрт шилжих шилжилтийн онцлогийг онгон төрхөөр нь үзэж танилцах боломжтой цорын ганц нутаг юм. Дэгээ, Нөмрөгийн голыг хамарсан Хянганы салбар уулс нь ойт хээрийн бүсэнд багтах бага талбайтай ч байгалийн мужлалаар бие даасан муж болон ялгагдах байгаль газарзүйн маш өвөрмөц ховор тогтоцтой нутаг билээ.

Монгол орны байгалийн 3 их мужийн нэг болох Хянганы уулархаг их мужаар дархан цаазат газрын хилийг тогтоосон байна.

Нөмрөгийн дархан цаазат газарт дундаж өндөр нь далайн төвшнөөс дээш 1500 метрээс дээшгүй бөмбөгөр оройтой бэсрэг уулс олон байдгийн хамгийн өндөр нь 1504 метр өндөр Соёлз уул юм.

Нөмрөгийн сав газарт далайн төвшнөөс дээш 1000 метр өндөр дэнж маягийн тал газар олон бий. Нөмрөг, Бүр, Галдастай голууд нийлж Гурван голын бэлчир хэмээгдэх үзэсгэлэнт газрыг бий болгодог.

Хянганы уулсад уулын хар шороон хөрс зонхилж, ар хажуугаар нь ойн бараан, уулын нугын хөрс бага зэрэг тааралдана. Голын хөндийнүүдэд нугын хар шороон, голын хагшаа хурдаст намгархаг хөрс тогтворжсон байна.

Уур амьсгалын хувьд чийглэгдүү сэрүүн зун, хахирдуу өвлийн уур амьсгалтай.

Нөмрөгийн дархан цаазат газарт Монгол орны өөр хаана ч байхгүй Хар мөрний хандгай, халиун буга, бор гөрөөс, зэрлэг гахай, голын халиу, дорнодын мэлхий, зулзагалагч гүрвэл байхаас гадна зарим тохиолдолд хүрэн баавгай гүйдлээрээ орж ирэх тохиолдол байна. Бусад амьтны хувьд Хар мөрний цагираг могой, бамбай хоншоорт могой, рашааны могой зэрэг хоёр нутагтан хэвлээр явагчид байдаг.

Монгол орны өөр хаана ч байхгүй монгол хясаа, дагуурын сувдан хясаа тархсан байна.

Нөмрөг, Халх голын сав нутгаар Алтан гургуул, хур, тоодог, усны нөмрөг бүргэд, усны цагаан сүүлт бүргэд, начин шонхор, идлэг шонхор, Амарын шонхор, хар өрөвтас, хөх дэглий, хэд хэдэн зүйлийн нугас, 6 зүйлийн тогоруу, хөхвөр хөөндэй, хургач бор зэрэг нийт 263 зүйлийн шувуу бүртгэгдсэнээс 181 нь тус бүс нутагт өндөглөн зусдаг байна.

Гурван голын бэлчирт улаан далбаат, морин загас, үлгэр загас, булуу цагаан, мөнгөлөг хэлтэг, амар мөрний цурхай, цулбуурт, тул зэрэг 34 зүйлийн загас байдаг.

Энэ бүс нутагт 70 зүйлийн 487 зүйл ургамал тэмдэглэгдсэний дотор өөр хаана ч байхгүй гэгдэх Валерийн тарна, мөн Төв Азийн унаган 10 зүйлийн ургамал байдаг. Цагаан цээнэ, их саадган цэцэг, бавгар үрт агчаахай зэрэг нэн ховор ургамлын зүйлүүд мөн тааралдана.

Гэрэл зургийг MY MONGOL EXPEDITIONON

More 1190 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар, Дорнод мэдээ

ШҮДЭН УУЛНААС ЭРТНИЙ БУЛШ ОЛДЛОО

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

ШҮДЭН УУЛНААС ЭРТНИЙ БУЛШ ОЛДЛОО

Author: magnai on 2017/12/06, 01:44 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Давст сумын төвөөс 18 км-т орших Шүдэн уулнаас энэ сарын 4-нд орон нутгийн 12 цагийн үед давс олборлож байсан иргэд эртний хүний булш олсон байна. Энэ дагуу тус сумын Засаг дарга Ч.Тогтохбаяр, Цагдаагийн хэсгийн төлөөлөгч Б.Баттулга нар газар дээр нь очиж үзээд, аймгийн Цагдаагийн газарт мэдэгджээ.

Одоогоор аймгийн Цагдаагийн газраас уг газрыг хамгаалалтанд аваад байна. Шүдэн уул нь давсны уурхай бөгөөд тэндээс малчид, бичил уурхайчид давс олборлодог байна. Эртний хүний булшийг Шүдэн уулын хормойгоос 3,5 м орчим гүнзгий газраас олжээ. Булш нь хөдсөн дээлтэй байх магадлалтай бөгөөд давс, уулын хөрс хоёрын завсраас олдсон нь булшийг муутгаагүй байж болох талтай байна. Өмнө нь тус сумаас эртний хүний булш олдож байгаагүй юм. "Ямар булш болохыг мэдэхгүй. Мэргэжлийн хүмүүс л тодорхой хэлэх байх” хэмээн Давст сумын Засаг дарга Ч.Тогтохбаяр мэдээллээ.

Б.Батхүү

MONTSAME.MN

More 665 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар

Тувагаас Хүннү эмэгтэйн ховор булш олджээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Тувагаас Хүннү эмэгтэйн ховор булш олджээ

Author: magnai on 2017/10/11, 19:39 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

2015 онд ОХУ-ын Тувагийн БНУ-ын Енисей мөрний эрэг Ала-Тей хэмээх газраас судлаачид Хүннүгийн үеийн томоохон булш илрүүлжээ. Илэрсэн цагаас хойш малтлага хийсний эцэст тэд олдворын тухай мэдээллийг анх удаа орон нутгийн хэвлэлд үзүүлсэн байна.

Өнөөг хүртэл олон нийтэд зарлахаас зайлсхийж байсан нь тонуулчдад ховор эд зүйлсийг алдахаас болгоомжилсных гэнэ.

Эмэгтэйн булшнаас хүрэл, нүүрсээр урлаж, үнэт чулуу, амьтдын дүрсээр чимсэн бүсний арал, гоёлын бусад эд зүйлс олдсон байна. Мөн Хятадын баруун Хан улсын хийцтэй толь байсныг илрүүлжээ.

Анх энэ газар ирэхэд нэг дор олон булш байсан нь Скифийн үеэс эхлээд Дундад зууны үе (НТӨ 2-р зуунааас 12-13 зуун хүртэл) хүртлэх олдворууд байсан гэнэ. Гэвч голын усанд эвдэгдэж ихэнх нь эвдэрч муудсан байсныг өнгөрсөн хугацаанд засаж сэргээх ажлыг хийжээ.

Малтлагыг удирдсан Санкт Петрбургийн Оросын Шинжлэх Ухааны Академийн Соёлын өвийн хүрээлэнгийн судлаач, доктор Килуновскаягийн хэлснээр булшны газар нь хүн хүрэхэд хэцүү, зөвхөн зуны улиралд ажиллах боломжтой тул ирэх зун үргэлжлүүлэх гэж байгаа гэнэ.

Тэрээр энэ булшийг урьд нь илэрч байгаагүй "хамгийн баялаг бүсний тоноглолын олдвор” гэж тодорхойлсон байна.

Эх сурвалж: Siberia Times

More 1441 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар

Хэрлэн барс хотын туурийн тухай 10 баримт

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Хэрлэн барс хотын туурийн тухай 10 баримт

Author: magnai on 2017/10/11, 19:29 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

10 – Байршил

Хэрлэн барс хотын туурь нь Монгол оронд байгаа Хятаны үеийн хотын туурь балгас юм. Энэхүү балгас нь Дорнод аймгийн Цагаан-Овоо сумын нутагт Чойбалсан хотоос баруун тийш Баруун Дөрөө нуурын зүүн урд, Хэрлэн голын эрэгт оршино.

09 – Домог

Төв Азийн бүс нутагт цорын ганц үлдсэн Киданы үеийн дурсгал, Хэрлэн барс хотын туурь, цамхаг нь МЭ IX зууны үед хүчирхэгжиж байсан Kидан гүрний үетэй холбогддог. Тэр үед Киданчууд нийслэл хотоо энд байгуулахаар шаваа тавих үед нь нутгийн хүмүүс бараар далайлган айлгаж буцааснаар ийм нэрийдсэн ажээ.

08 – Судалгаа

1953 онд хийсэн эртний судлалын хайгуулаар Хэрлэн Барс хотын хуучин үлдэгдэлтэй холбогдох хоёр хэрмийг илрүүлж, судлаачид тусгайлан судлах болжээ.

07 – Олдворууд

1953-1955 онд археологич Х.Пэрлээ энэхүү хотын хэрмийн доторх дөрвөн барилга, бага хэрмийн орчин тойрны жижиг барилгын суурь, мөн шохой шатааж байсан зуухны ор зэргийг малтан шинжилж олон, том бурхны сэнтий, дээврийн хөх тоосгон ваар, том жижиг хэмжээний угалзтай, угалзгүй тоосго, шавар баримал, ур хийц сайтай бурхны үлдэгдэл, бурхны баримал чимэглэлийн хэсэг, жансагийн мал адгуусны дүрс, цац, сийлбэртэй мод, яс, төмөрлөг зүйл илрүүлэн олж уг барилга нь бурхан шүтээний газар байсан болохыг тогтоосон байна.

06-Шүтээнийгазар

Х.Пэрлээ археологичийн судалгааны үр дүнд Хэрлэн Барс хотын малтлагаар илэрсэн олдворууд нь Хятан улсад буддын шашин их дэлгэрч, олон хүрээ хийд байгуулсан ба олон мянган лам нартай байсан гэж Хятаны түүхийн сурвалж бичигт дурдсантай дүйдэг бөгөөд тус газрыг бурхан шүтээний газар байсныг батлах гол нотолгоо болдог байна.

05 – Таамаглал

Хэрлэн Барс хотын малтлагаас олдсон олдворуудын ихэнх нь бурхан шашны зүйл боловч зарим талаар цэргийн хуаран бүхий хот байсан байж болох ул мөрүүд их байдаг аж. Энэ нь Хятан улс эзэлсэн баруун хойд зүгийн аймаг угсаатны эсэргүүцлийг дарангуйлж, Хэрлэн голд гол төлөв нүүдэлчдээс дайчлан бүрэлдүүлсэн олон анги цэрэг суулгаж байсны нэг анги нь Барс хотын их хэрмэнд түр суурьшин сууж байсан гэх таамаглалыг баталдаг ажээ.

04 – Бүтээн байгуулалтын ул мөр

Их хэрмийн гадна талд харуулын хараат цамхаг 3 байсан, үүний нэг нь хэрмийн баруун талд, хоёр нь зүүн талд байсан байна. Их хэрмийн өмнөд хэсэгт 5 давхар суврага нэг байсан ба мөн тусгай өндөр довжоон дээр барьсан чулуун хэрэмтэй дөрвөн том барилга бас том жижиг суваргын ор суурь 10 гаруй байжээ. Энэхүү Барс хотын их хэрмийн хэмжээ нь 1600-1800 метр, зузаан нь 4 метр, өндөр нь 1,5-2 метр байжээ. Хэрмийн дотор болон зүүн талд тав, долоон давхар хоёр суваргатай байсан бөгөөд судлаачид 7 метр орчим энэхүү өндөр баганыг мөн ямар нэгэн хотын харуулын цамхаг байсан гэж үздэг. Хэрлэн Барс хотын хөх тоосгоор барьсан тав, долоон давхар хоёр суварга хийц маягийн хувьд Энэтхэгийн суваргын хэлбэртэй бөгөөд 1940-өөд он хүртэл хананд нь том бурхны зурагтай байжээ. Таван давхар суварга нь 1940-өөд онд нурж, долоон давхар суварга нь өнцөг булангаасаа нурсаар өдий хүрчээ.

03 – Тулгамдаж буй асуудал

Нутгийн настнуудын яриагаар 1942 оны үед хоёр суварга байсныг Хэнтий аймгаас мод бэлтгэлийн нөхдүүд нэгийг нь нураасан гэж ярьдаг. Хөх тоосгоор барьж орой хэсгийг нь цагаан зандангаар зангидсан энэ гайхамшигт бүтээлийн баруун хананаас олон тоосго сугалан авсны дээр олон арван жилийн нар салхинд элэгдэж нурах аюулд ороод байсан юм. Иймд өнгөрсөн жил сэргээн засварласан билээ.

02-Хөх тоосго

Монголчуудын дунд хуучны барилга, байгууламжийн хөх тоосгыг өвчинд сайн хэмээн буцалгаж уудаг байна. Нутгийн иргэд гэлтгүй, хотоос ирсэн хүмүүс тоосгыг нэг хоёроор нь зөөсөөр, харах хүн хариуцах эзэнгүй тул Хэрлэн барсын туурь нурах аюулд ороод байсан юм.

01-Өнөөгийн байдал

Төв Азийн бүс нутагт цор ганц үлдсэн Киданы үеийн дурсгал, Хэрлэн барс хотын туурь 22 метр цамхгийг 2014 онд ССАЖЯ, БНХАУ-ын Соёлын өвийн удирдах газартай хамтын ажиллагааны хэлэлцээр байгуулан нэг сая юанийн буцалтгүй тусламжаар сэргээн засварлажээ. Гэвч Хэрлэн барсын туурийг сэргээн засварлах ажил нь тус туурийн үндсэн төрхийг алдагдуулсан хэмээн олон нийтийн зүгээс ихээхэн шүүмжлэлд өртөөд байгаа юм.

dornod.net

More 1714 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар, Дорнод мэдээ

Монгол Японы эрдэмтэд хятад хэл дээрх хамгийн эртний бичээсийг тайлж уншжээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Монгол Японы эрдэмтэд хятад хэл дээрх хамгийн эртний бичээсийг тайлж уншжээ

Author: magnai on 2017/09/18, 18:15 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Монгол Японы эрдэмтдийн хамтарсан "Бичээс” төслөөс сүүлийн үед хийсэн судалгааныхаа үр дүнгийн талаар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.Тус төсөл 1996 оноос хойш өнөөг хүртэл хэрэгжихдээ 50 гаруй бичгийн дурсгалыг судалгааны эргэлтэд оруулжээ. Монголын түүхийн үнэт эх сурвалж болсон хадны бичгийн дурсгалуудын талаарх тайлан судлаачдын дунд гардаг ч олон нийт иргэдэд мэдээлэл хүрэхгүй байгаа юм.Эдгээр судалгаанаас Дундговь аймгийн Дэлгэрхангай уулын хадны бичээс, Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын нутаг дахь Сэрвэн гурван хаалганы зөрчид бичээсийг уншиж тайлах судалгааны ажлынхаа үр дүнг танилцууллаа. Дэлгэрхангай уулын хадны бичээсийг 1986 онд анх профессор Ц.Шагдарсүрэн, Б.Сумъяабаатар нар илрүүлэн мэдээлж байжээ. Хэрлэн мөрний өмнө хятан, зөрчид хоёр бичигт хаданд 1196 онд Алтан улсын цэргийн Жанжин Вангин Чинсан, Татарын Мэгүжин сүүлттэй байлдахад Тэмүүжин эртний өсөөт татааруудыг даралцахад хүч хавсарсан Улз голын байлдааны талаар өгүүлсэн нь тодорхой болжээ. Ихэнх хэсэг нь ховхорч унасан хятад бичээсийн эхний өгүүлбэр нь "Их төвийн Алтан улсын хааны баруун гарын түшмэл Вангин Чинсан цэргээ удирдан татаарын сөнөөхөөр одовой” гэсэн бол сүүлийн хоёр мөрт нь дайн дуусаж, цэргээ татсан он сарыг тодорхой өгүүлсэн байх аж. Энэ түүхэн үйл явдлыг Монголын нууц товчооны 132 дугаар зүйлд өгүүлсэн үйл явдалтай таарч байгаа юм. Үүнийг Монголд төдийгүй дэлхийд олдсон хятад хэлний хамгийн анхны бичээс гэж болно. Энэ бол эрдэм шинжилгээний өндөр ач холбогдолтой. Зөвхөн Монгол төдийгүй Азийн түүхийг судлах чухал сурвалж болно хэмээн профессор К.Сүзүки өгүүллээ.

Эх сурвалж: gogo.news.mn

More 1137 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар

АЙРГИЙН ГОЗГОРЫН ДУРСГАЛУУД ТҮҮХИЙН ЗАРИМ БАРИМТЫГ ҮГҮЙСГЭХ МАГАДЛАЛТАЙ ГЭВ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

АЙРГИЙН ГОЗГОРЫН ДУРСГАЛУУД ТҮҮХИЙН ЗАРИМ БАРИМТЫГ ҮГҮЙСГЭХ МАГАДЛАЛТАЙ ГЭВ

Author: magnai on 2017/08/15, 20:54 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Орхон аймгийн Жаргалант сумын Айргийн гозгор гэх газраас олдсон Хүннүгийн хожуу үе Сяньбигийн эхэн үед хамаарах бүлэг дурсгалд малтлага хийх ажил дөрөв дэх жилдээ үргэлжилж байна. Уг ажилтай тус аймгийн Засаг даргын орлогч С.Батжаргал, ЗДТГ-ын дарга Д.Соёлчхүү нар өчигдөр очиж танилцжээ.

Малтлага, судалгааны ажлыг Монголын Үндэсний музей, Орхон аймгийн музейн мэргэжилтнүүдээр ахлуулсан 20 орчим хүний бүрэлдэхүүнтэй баг гүйцэтгэж буй юм. Өмнөх онд хийсэн судалгааны дүнд мэргэжилтнүүд тухайн хэсэгт 97 булш байгааг тогтоосон. Тэгвэл энэ онд хийсэн судалгааны дүнд уг тоо 102 болж өссөн бөгөөд цаашид ч нэмэгдэх боломжтой гэж үзэж байгаа аж. Энэ онд судлаачид том, жижиг хоёр булшинд судалгаа хийхээр төлөвлөсөн байна.

Хүннү гүрний хожуу үе, Сяньби улсын түүхийн эхэн үеийн буюу одоогоос 2000 жилийн өмнөх энэ олдвор нь дэлхийн судлаачдын анхаарлыг ихээр татаж эхэлсэн байна. Тухайлбал, АНУ-ын эрдэмтэд тухайн хэсгээс олдсон хүний ясыг, Япон улсын эрдэмтэд эд, зүйлийг судлах, сэргээн засах санал тавьснаар хамтран ажиллахаар болжээ. Түүнчлэн БНХАУ-ын Ардын их сургуулийн эрдэмтэд судалгааны туршид ажиллах сонирхлоо илэрхийлсэн. Тиймээс ирэх оноос Жаргалант сумын Айргийн гозгорын дурсгал нь олон улсын том төсөл болох ирээдүй харагдаж байгааг Монголын Үндэсний музейн мэргэжилтнүүд ярьлаа.

Монголын Үндэсний музейн Эрдэм шинжилгээний төвийн дарга Ц.Одбаатар хэлэхдээ "Олон улсын эрдэмтдийн дунд Сяньбичууд нь Өвөр Монголын газар нутагт амьдарч байсан. Монголын газар нутагт Сяньбигийн үед хамаарах олдвор байх боломжгүй гэх хандлага байдаг. Түүхийн зарим эх сурвалжид ч тэгж бичсэн байдаг. Гэхдээ Айргийн гозгорын дурсгалууд нь эдгээр түүхийн эх сурвалжийг үгүйсгэх магадлалтай” гэсэн юм.

Энэ жилийн малтлагаар гарсан дурсгалуудыг Орхон аймгийн Музейд хүлээлгэн өгөх юм байна. Учир нь малтлагад шаардлагатай 40 орчим сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг орон нутгаас төсвөөс хийж байгаа аж.

Б.Орхон
olloo.mn

More 655 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар

Дөрвөлжин булшны хашлага чулуун дээрх хадны зургийг баримтжуулжээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Дөрвөлжин булшны хашлага чулуун дээрх хадны зургийг баримтжуулжээ

Author: magnai on 2017/06/30, 13:44 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Дорнод аймгийн Цагаан-Овоо сумын нутгаас дөрвөлжин булшин дээрх хэвтээ байрлалтай хадны сүг олджээ. Тус сумын төвөөс чанх баруун тийш 40-өөд км-т орших Үмхий нуурын баруун хойдох уулын бэлээс энэхүү олдвор илэрсэн байна. Энэ сарын 9-нд Цагаан-Овоо сумын иргэдээс мэдээлэл өгч, аймгийн Засаг даргын захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг 14-ний өдөр газар дээр нь очиж танилцан баримтуулж бүртгэжээ.
Олдвор нь хөхөвтөр өнгөтэй дөрвөлжин булшны төв дунд хойш харсан хэвтээ байрлалтай, гурван буга, хоёр янгирыг дүрсэлсэн аж. Урьдчилсан таамгаар дүрслэлүүд нь түгээмэл учир хүрлийн хожуу үед хамаарагдах магадлалтай гэж үзэж байна. Талбайн хэмжээ нь 750х600см, урт нь 0,80см, өргөн 0,64 см, зузаан 0,43 см байгаа юм. Ойр орчимдоо хэд хэдэн булштайгаас гадна чулуулгын бүтцийнхээ хувьд энэхүү булшыг хийхэд аль нэг газраас зөөвөрлөж авчирсан болов уу гэмээр харагдаж байсан гэж ажлын хэсгийн тайланд дурджээ.

Дашрамд дурдахад мөн энэ сард Баян-Уул сумын Эрээн багийн төвөөс хойд зүгт холгүй хар зам дээр хэвтээ байрлалтай том жижиг чулуун дээрх хадны сүг зурагтай төстэй зүйл олдсон тухай бид мэдээлсэн билээ.

Д.Дэлгэрмаа [Монцамэ Дорнод]

More 1455 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар, Дорнод мэдээ

Баян-Уул сумын нутгаас хадны сүг зураг олджээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Баян-Уул сумын нутгаас хадны сүг зураг олджээ

Author: magnai on 2017/06/27, 12:52 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Тус сумын Эрээн багийн төвөөс хойд зүгт холгүй хар зам дээр хэвтээ байрлалтай том жижиг чулуун дээрх хадны сүг зурагтай төстэй зүйл олдсон тухай мэдээллийг иргэдээс ирүүлсний дагуу энэ сарын 15-нд аймгаас ажлын хэсэг гарч малталт хийсэн байна.
Яг улаан зам дээр байдаг учир халцарч үрэгдэхээс нь болгоомжилж, богино хугацаанд малталт явуулжээ. Малтаж үзэхэд хадны сүг зураг бүхий том, жижиг 3 ширхэг хөхөвтөр өнгийн билүү чулуу илэрсэн аж. Дорнод аймгийн нутгаас ийм төрлийн хадны сүг зураг олдсон тохиолдол тун ховор гэнэ.

Эхний таамгаар дээрх олдворуудыг 2500-3000 жилийн тэртээх үетэй холбож байгаа юм. Цаг хугацааны хувьд яг хэдий үетэй холбогдох талаар нарийн судалгааг удахгүй эхлүүлнэ гэж тус аймгийн МХГ-ын Зүүн бүсийн Соёлын асуудал хариуцсан улсын байцаагч Б.Мангалжав ярив.
Малталт хийсэн ажлын хэсгийнхэн сүг зургуудыг өнөөдөр Дорнод аймгийн музейн захирал Н.Энхбаярт хүлээлгэн өглөө.

Д.Дэлгэрмаа [Монцамэ Дорнод]

More 1132 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Түүхэн дурсгалт газар, Дорнод мэдээ

1 2 3 4 5 6 7 8 9