Ойрын үед БНСУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд болоод Элчин сайдын яамтай холбоотой элдэв яриа хөөрөө гарах болсон. Тухайлбал, Монголд суугаа Элчин сайдыг виз олголтод хөндлөнгөөс нөлөөлсөн, зуучлагчидтай хуйвалдсан, виз мэдүүлэгчийн хураамжийг хувьдаа завшсан байж болзошгүй гэх асуудлаар шалгаж байгааг Солонгосын “SBS” суваг мэдээлсэн тухай Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд шуугих болсон. Харин үүнд Монгол дахь БНСУ-ын Элчин сайдын яамнаас албан ёсны мэдэгдэл гаргасан. “Солонгосын хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд нэг талыг баримталсан, бодит байдлаас зөрүүтэй, шалгаж судлаагүй мэдээ гаргасан учир Элчин сайд тэр даруй БНСУ-ын Засгийн газарт хүсэлт гаргасан. Албан ёсны шалгалт хийж үнэн мөнийг удахгүй тогтооно” гэдгээ илэрхийлсэн.
Өмнөд Солонгосын Элчин сайдын яамтай холбоотой асуудалд манайхан бүхий л анхаарлаа хандуулдаг. Хүн бүр өөрийнх нь амь амьдралтай холбоотой асуудлыг ярьж байгаа мэтээр “яав ийв” гэж сэртэсхийдэг. Энэ нь ч аргагүй юм. Монголчуудын хувьд хамгийн их харилцаатай, ялангуяа ард иргэдийн ахуй амьдралын харилцаатай бараг ганц улс нь өмнөд Солонгос болчихоод байгаа. Мөн манайхны монгол хэлээс гадна хамгийн сайн мэддэг хэл нь солонгос хэл болсон. Солонгост очиж ажил хөдөлмөр эрхлээгүй айл өрх гэж байхгүй. 50 орчим мянган монгол иргэн ажиллаж амьдарч байгаа гэсэн судалгаа бий. Монголын нэг аймгийн хүн амтай тэнцэх хэмжээний тоо. Одоогоор визний мэдүүлэг өгчихөөд байгаа иргэдийн тоог гаргахад асуудалтай.
Нэг өдөрт гэхэд 800-гаас 1000 хүн шинээр визний мэдүүлэг өгч буйг Монгол дахь Солонгосын Элчин сайдын яамнаас гаргасан. Хагас жилд гэхэд л дунджаар 170-аад мянган хүн визний мэдүүлэг өгч байна. Солонгост хууль бусаар оршин сууж байгаа нийт гадаад иргэдийн дунд гурван сая хүн амтай монгол иргэдийн эзлэх хувь нь нэг тэрбум 400 сая хүн амтай Хятад улс, 90 сая хүн амтай Вьетнам улстай адил хэмжээнд буюу сар бүр 500-600 хууль бус оршин суугч шинээр нэмэгдэж байна. Энэ нь тоон үзүүлэлтээрээ 170 гаруй улсад суугаа БНСУ-ын Элчин сайдын яамдаас Монгол дахь Элчин сайдын яам нь дэлхийд нэгдүгээр байрт ордог юм гэсэн. Монгол бол өмнөд Солонгосоос хүн бүр, айл өрх бүр нь хамааралтай ийм л орон болсон. Монгол дахь Солонгосын Элчинг визний асуудалд хөндлөнгөөс оролцдог, хахууль авдаг гэх албан бус мэдээллүүд байна л даа. Гэхдээ гээндээ ч бий, гоондоо ч бий гэгчээр хоёр орны харилцааны эдгээр асуудалд манай талаас их юм байна аа.БНСУ-д Монгол Улсаас төлөөлж суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайдтай холбоотой бүр ноцтой асуудлууд дуулддаг. Монгол руу ирэхээр визний мэдүүлэг өгсөн солонгосуудыг айхавтар чангалдаг, улаан цайм хахууль нэхдэг, маш их чирэгдэл, хүнд суртал учруулдаг гээд л үнэн эсэх нь баталгаагүй мэдээллүүд яригдсаар удаж байна.
Монголын төр ард түмний хувьд ийм их хамааралтай, ахуй амьдралтай шууд холбоотой оронд тоомжиргүй хандаж байгаа юм шиг хэнийг ч, хэзээ ч хамаагүй элчингээр томилдог.“Монгол дахь Солонгосын Элчин сайдтай холбоотой мэдээллүүдийг Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл айхавтар шуугиан болгож гаргах юм. Яг үнэндээ бол Солонгост байгаа Монголын Элчингийн авир ааш, зан суртахуун ажилдаа хандаж байгаа байдал хэрээс хэтрээд байгаа сонсогдох юм. Гэвч тэр тухай мэдээлэл огтоос чимээ аниргүй байна, тэр аюултай” гэж учир мэдэх хүмүүс хэлдэг. Тэгэхээр хоёр улсын дипломат харилцаанд аль аль элчин сайд нь хариуцлага алдаад байх шиг байна. Хариуцлага алдаж байгаагийн гол эзэн нь Монголын төр засаг болж хувираад байна. Яагаад гэвэл Монгол Улсаа төлөөлж БНСУ-д дипломат ажил эрхэлж байгаа Элчин сайд үндсэн үүргээ ухамсарлахгүй, хоёр улсын найрсаг, дипломат харилцааг үл тоосон шинжтэй, хариуцлагагүй, ажилдаа тааруухан хандаад байна уу даа.
Мөн дээрээс нь манай эндэх төр засгийн байгууллагууд, ялангуяа Цагдаагийн ерөнхий газар Солонгос руу гарахаар визний мэдүүлэг өгсөн иргэдийн тодорхойлолтыг худлаа гаргаж байна. Хичнээн жил ажил эрхэлсэн, нийгмийн даатгал хэрхэн төлсөн, хулгайн хэрэгт холбогдсон эсэх, хууль шүүхийн байгууллагаар орж гэмт хэрэгт холбогдож байсан зэргийг хариуцлагатайгаар үзэж хяналгүйгээр тодорхойлолтыг нь шууд гаргаад өгчихөж байна. Солонгосын элчин дээр визний мэдүүлэг удаж байгаа нь ерөөсөө үүнтэй холбоотой. Монголоос ажил хийхээр очиж байгаа залуус Солонгост бүлэглэн хулгай хийдэг, наад зах нь таксины жолоочийг дээрэмддэг, зоддог, ийм хэрэг тасрахаа байсан учир Солонгосын Засгийн газар, Гадаад харилцааных нь яамнаас Монголын Элчин сайдын яаманд албан ёсоор мэдэгдэл хүргүүлж визний шалгалтыг чангалахыг үүрэгддэг.
“Виз мэдүүлэхдээ бүрдүүлсэн бичиг баримт дунд хуурамч бичиг баримтын төрөл болон тоо харьцангуй их байна. Хуурамч бичиг баримтын төрөл урьдчилан таамаглах аргагүй хэмжээнд хүрсэн бөгөөд тооны хувьд нэг долоо хоногийн хугацаанд хэдэн зуугаар тоологдоход хүрч байна. Энэхүү үйлдэл нь харилцан итгэл эвдэж буй үйлдэл болоод зогсохгүй, Солонгос, Монгол хоёр улсын хууль эрх зүйн тогтолцоог зөрчиж буй нэгэн төрлийн гэмт хэрэг тул нарийвчлан шалгах замаар тэмцэхээс өөр аргагүй. Олон удаагийн визний журмын өөрчлөлттэй холбогдуулан гэрлэлтийн лавлагаа, төрөөгүй хүүхдийг төрсөн болгож харагдуулахаар төрсний бүртгэлийн лавлагаа, улсын байгууллагаас олгодог нийгмийн даатгалын лавлагаа, татварын тодорхойлолт, хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ зэргийг хуурамчаар үйлдэх нь улам нэмэгдсээр байна” гэж Монгол дахь Солонгосын Элчин сайдын яамнаас гаргасан албан ёсны мэдэгдэлд дурдсан. Мөн “Монгол Улсын эдийн засгийн нөхцөл байдлыг харгалзан БНСУ-д ойролцоогоор 20.000 гаруй иргэн хууль бусаар оршин суугаа хэдий ч Солонгосын Засгийн газраас монгол иргэдийн талаар цагаачлалын зөөлөн бодлогыг хэрэгжүүлж ирсэн. Хэдий тийм ч БНСУ-ын хууль дүрмийг зөрчин хуурамч бичиг баримтаар виз мэдүүлэх зэрэг хууль бус үйлдэлд нааштайгаар хандах боломжгүй” гэдгээ албан ёсоор илэрхийлсэн юм.
Солонгос улс бидэнд ямар гэм хийсэн гэж манайхны хулгайчуудыг тэжээх ёстой юм бэ. Монголын хулгайчид, боловсролгүй, зэрлэг бүдүүлэг архичдаас айж эмээсэндээ элчингийнхэн визний мэдүүлгийг нарийн нягт шалгаж байгаа. Монгол Солонгосын Элчин сайдуудын хувийн аяг араншин ажилдаа тааруухан хандаж байгаа байдал ялангуяа Солонгост байгаа Монголын элчингийн төрийн дипломат ажлыг хариуцлагагүй хийж байгаа байдлаас шалтгаалж хоёр орны хоорондын харилцаа сэвтэх вий гэсэн болгоомжлол сүүлийн үед төрөх боллоо. Хэрвээ ийм байдал үүсвэл хамгийн их хохирч үлдэх нь Монгол Улс шүү.
Монголын эдийн засаг уначихсан, засаг төр юу ч хийхгүй зөвхөн ширээ сандлын төлөөх хэрүүл хийж, өөрсдөө л дарга сайд болж ууж идэх гэж улайрч тэмцсэн сүүлийн гурван жилд монголчууд бид солонгосуудаар тэжээлгэж амь зогоож байна. Ядарсан монголчуудыг гурван сар жуулчилна гэдэгт итгээд виз өгч байгаа тэнэг солонгос гэж байх уу даа. Үнэхээр биднийг ажил хийж таван төгрөг олог дээ гээд виз гаргаж байгаа. Жуулчлах биш, ажиллах гэж явааг тэд мэдэхийн дээдээр мэдэж байгаа. Ард иргэдийнхээ энэхүү бодит амьдралыг харахад хамгийн их хохирч үлдэх нь монголчууд бид гэдэг ойлгомжтой. Солонгос явж ажиллаад байрны урьдчилгаа хийж байгаа, машин аваад уначихаж байгаа, өр зээлнээсээ салж байгаа, хүүхдийн сургалтын төлбөрөө төлж байгаа гээд ахуйн амьжиргааны өчнөөн дарамтнаас салж байгаа маань үнэн. Сэтгүүлч, эмч, багш нарт урт хугацааны виз олгоно гэж мэдэгдсэнээс хойш виз мэдүүлж байгаа иргэдийн дийлэнх олонх нь багш, сэтгүүлч, эмч болчихсон байна гэсэн хөөрхий минь.
Ард иргэдийн амьдралд ийм бодит нөлөөтэй байдаг байж, харин улс төр талаасаа гэвэл бүр ч их нөлөөтэй орон нь Солонгос юм. Монголчууд бид аргаа барсан үедээ дэлхийд гарах гэж амь тэмцвэл Солонгосоор л дамжиж таарна. Учир нь Монгол Улс авторитари буюу ганц хүний дэглэмтэй хоёр хөршийн дунд хавчуулагддаг. Ардчиллын үнэт зүйлийг хадгалж байгаа гэдгээрээ монголчуудын гол найдвар нь Солонгос. Энэ бүгдээс үзэхэд дипломатуудын будлианыг хаана хаанаа анхаарч үзэх шаардлагатай байна. Эцэст нь дахин сануулахад, хоёр орны харилцаа муудвал солонгосуудад Монгол ёстой нэг түй ч хамаагүй, харин монголчууд бид Солонгосгүйгээр амь зуух аргагүй гэдгээ бодох хэрэгтэй.
Б.Батболд
Эх сурвалж: Өдрийн сонин
