Манай улсад ажилгүйдлийн тэтгэмж авах иргэдийн тоо огцом өсчээ. Нийгмийн даатгалын сангаас олгодог уг тэтгэмжийг авах тоо 2011 онд 9800 байсан аж. Харин 2012 онд 10471 болж өсчээ. Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны ерөнхийлөгч Х.Амгаланбаатарын мэдээлж буйгаар өнгөрсөн оны байдлаар ажилгүй иргэдийн тэтгэмжийн сангаас мөнгө авсан иргэдийн тоо 16 мянгад хүрчээ. Өөрөөр хэлбэл нэг жилийн дотор таван мянган иргэн ажлын байраа алдсан гэсэн үг.

Гэхдээ энэ бол зөвхөн нийгмийн даатгалын санд хандсан иргэдийн тоо юм. Харин тус байгууллагад хандаагүй ч, ажлын байраа алдсан иргэдийн тоо үүнээс ч олон. Энэ нь эдийн засгийн хүндрэл, иргэдийн амьдралд хэрхэн нөлөөлж байгааг харуулсан үзүүлэлт.

Энэ сэдвийн хүрээнд МАН-ын бүлгээс өчигдөр нээлттэй хэлэлцүүлгийг зохион байгуулав.
Тус намын бүлгийн дэд дарга Д.Оюунхорол "Өнгөрсөн онд улсын хэмжээнд бүртгэлтэй 99 мянга гаруй аж ахуйн нэгжийн бараг 45 хувь нь үйл ажиллагаа явуулаагүй. Статистикийн мэдээгээр шинээр бүртгүүлсэн ажилгүй иргэдийн тоо 78 хувиар нэмэгдсэн. Аж ахуйн нэгжүүд ажлын байрны цомхотголоо үргэлжлүүлэх боллоо. Бараа, бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт иргэдийн худалдан авах чадварт хүндрэл учруулж, ядуурлын хэмжээ нэмэгдэж, эдийн засгийн хямрал нийгмийн бүхий л салбарт нэмэгдэж байна" гэв.

Харин МАН-ын дарга М.Энхболд Засгийн газрын ажилтай, орлоготой монгол хүн зорилт хэрэгжиж байгаад эргэлзэж байгаагаа дуулгалаа. Учир нь аж ахуйн нэгжүүдийн 23 хувь нь "тэг зогсолт" хийж буй. Эдийн засгийн хүндрэл иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт, амьжиргаанд хүндээр тусч байгаа нь тодорхой байхад түүхэндээ хамгийн их хөрөнгөтэй Засгийн газар яагаад шийдвэрлэж чадахгүй байгааг ч тодорхойлов. Тэрбээр энэ бол засаглалын хямралаас үүдсэн хямрал хэмээн үзэж байгаа аж.

Стратеги академиас өнгөрсөн долоо хоногт явуулсан судалгаанд оролцсон хүмүүсийн 28.9 хувь нь ажлын байр олддоггүй, 32.2 хувь нь танил тал, авлигаар ажилтай болдог, 8.5 хувь нь бизнес хаагдсан, 6.1 хувь нь ажлын байраа алдсан гэж мэдүүлсэн байна. Үүний зэрэгцээ амьжиргааны түвшин буурахад хүнсний барааны үнийн өсөлт ч дарамт болж байгаа аж.

Үнэхээр иргэд хүнснээс бусад бүхий л хэрэглээгээ багасгаж, сүүлийн нэг жилийн хугацаанд зарим нь бүр хасчээ.
Энэ өдөр МҮЭХ-ноос Монголын ахмадын холбооны төлөөлөл хүрэлцэн ирсэн байсан. МАХ-ны Ерөнхийлөгч ахмад настнуудад хэрхэн нөлөөлж байгааг мэдээлэв. Монголын нийт өндөр настны 97 хувь нь бага тэтгэвэртэй, амьжиргаанд нь хүрдэггүй аж. Тэтгэврийн хэмжээ нь ийнхүү бага байгаа нь амьдралын наад захын хэрэгцээг хангаж чаддаггүй байна. Тиймээс тэдний дийлэнхи нь тэтгэврийн зээлтэй байдаг аж. Манайд арилжааны зургаан банкаар дамжуулан ахмадуудын тэтгэврийг тараадаг. Гэвч тэтгэвэр авагчдын 83.8 хувь буюу 182 мянган ахмад настан 6-24 сарын хугацаатай зээл авсан байдаг аж. Тэтгэврийн зээлийн үлдэгдлийг нэгтгэвэл 288 сая төгрөг болж байгааг тэрбээр мэдээлсэн. Мөн ахмад настнуудын амьжиргаа жил ирэх бүр буурч, 23.6 хувь нь эмзэг бүлэгт хамрагддаг болжээ.

Үүний зэрэгцээ МОХ-ны Ерөнхийлөгч Ц.Сүхбаатар тэтгэврийн нэмэгдлийг чамлав. Өчүүхэн бага хэмжээгээр ахмадуудын нүдийг хуурсан тэтгэврийн нэмэгдэл тэдний амьдралд өчүүхэн ч дэмжлэг болоогүй хэмээн хатуухан шүүмжилж байлаа.

М.ЭНХБОЛД: ЭРХ БАРИГЧИД БИДНИЙ ҮГИЙГ ОЙШООГООГҮЙ

МАН-ын дарга, УИХ-ын дэд дарга М.Энхболдоос зарит зуйлийг тодрууллаа.

-Эдийн засгийн хүндрэлийг засаглалын хямралаас болсон гэж та хэллээ. Ямар учраас ингэж дүгнэв?
-Эдийн засгийн байдал хундэрч буй нөхцөл байдалд дүн шинжилгээ хийхэд гадаад байдлаас гэвэл зарим нэг экспортын бүтээгдэхүүний үнийн өөрчлөлттэй холбоотой бага зэргийн л нөлөөлөл байна. Хөрш орнуудад эдийн засгийн байдал хямралын байдал орчихсон, тэр нь нөлөөлөөд байгаа зүйл алга. Тэгвэл төр засгийн алдаатай бодлогын уршгаар эдийн засаг ийм байдалтай болсон гэж дүгнэхээс өөр шалтгаан алга. Жишээ нь, үнэ тогтворжуулах нэрийдлээр улсын жилийн төсвийн 50 хувьтай тэнцэх хэмжээний мөнгийг цөөхөн хэдэн компанид гаргаж олгосон. Хөтөлбөр төсөл нь бэлэн болоогүй байхад гадаадаас их хэмжээний өр зээл авсан, дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийхээ 60 гаруй хувьтай тэнцэх хэмжээний гадаад өр төлбөрт орчихсон байдалтай байна. Эдгээр Засгийн газрын бодлогын үр дүн нь өнөөдрийн эдийн засгийн өсөлтийг 11 хувь болгож байгаа, бараа материалын үнэ нэмэгдэж байгаа, валютын ханш өсч байгаа явдал юм. Валютын ханш сүүлийн таван жилд 1300 орчим төгрөгт тогтвортой байсан. Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд 1780 болж гуч орчим хувиар өссөн байна. Валют ашигладаг бүхий л аж ахуй нэгжүүдэд хүндрэл бэрхшээл учирч байна.

-Сөрөг хүчний хувьд эдийн засгийн хүндрэл бий болоход тодорхой хэмжээгээр үүрэг хариуцдага хүлээх ёстой болов уу?
-Бид эдийн засагт нөлөө үзүүлэх зүйлсийг болж байгаа үед нь хэлж, сануулж байсан. Сөрөг хүчин дуугүй суусан гэж хэлж болохгуй. 2012 оны арванхоёрдугаар сарын 6-ны өдрийн УИХ-ын чуулган дээр энэ 1,5 тэрбум ам.долларын бонд арилжаалан оруулж ирж байгаа чинь эдийн засгийн тооцоо судалгааны хувьд зөв үү. Үүнд ямар нэг болгоомжлол алга уу гэдгийг нь Эдийн засгийн сайдаас өөрийн биеэр асууж байсан. Монгол Улсад Эгийн голын усан цахилгаан станцаас өөр дэлхийн хэмжээний түвшинд хулээн зөвшөөрөгдсөн өөр төсөл хөтөлбөр байхгүй шүү дээ.

Энэ их мөнгөөр юу хийх гээд байгаа юм бэ гэж асууж байсан. Гурван их наяд төгрөгийн үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэх үндсэн чиглэл нь УИХ-аас гарсан боловч ийм их хэмжээний мөнгийг зарцуулна гэдгийг нь хэрэгжүүлж эхэлсэн хойно нь л мэдсэн. Бид хэлж сануулж явсан. Харамсалтай нь эрх баригчид олонхиороо турий барьж, сөрөг хүчний хэлж зөвлөсөн зүйлийг ойшоогоогүй. Сүүлийн үед засгийн эрхийг барьж буй нөхөд эдийн засаг хэвийн, иргэдийн амьдрал сайн байна гэх байдлаар тайлбар хийж байна. Иймд бид өнөөдөр иргэдийн хэлэлцүүлгээр нөхцөл байдал ямар байгааг хүргэхийг зорьж байна.

Б.ЭНХЖАРТАЛ

URL: http://www.choibalsan.mn/index.php?newsid=1026