Зунай hайхан байгал сооhоо
Зула шэнги бадараа улаалзай
Зургаан түбийн орон сооhоо
Зугаатайдаа Монголной
Манай Буряад зон гээшэ хадаа тибэhэ, гүбэhэ, амтаахай, hүдэ, гэшэгэнээн, мэхээр, шаазгай hабар, шэхэр үбэhэн, хурьган шэхэн, тарнаан гэхэ мэтэ үбэhэ ургамал малтажа, түүжэ эдидэг байhан. Эдээн сооhоо тибэhэ, гүбэhэ, шаазгай hабар гээшые малтажа түүжэ эдидэг байhан замди. Хамагай гоё амтатай нь тибэhэ. Тийгээд тибэhэ тухай хөөрөнүү. Сараанатанай овогт багтаха Авдарганаан гэжэ нэрэлэдэг Дагуур сараана- гоё том сэсэгтэй, Бужгар сараана- ягаан сэсэгтэй, шара булсуутай эдэ хоёр хадаа ехэ л хомор болоhон ургамал. Үнинэhөө хойшо Монголой улаан номдо бүртихөгдөнхэй, хари тибэhэн тиймэш хомор бэшэшье hаа хүн зон ехээр малтажа хэд олонийе худалдана гээшэб. Эдэ гурбан зүйлэй тибэhэн ехэ л удаан ургадаг. Үрийе нь тарихада дүрбэн жэлэй саана сэсэглэхэ.
Тибэhэн- нарийн навчит сараанын үри нь хонхо соо ябталаатай хашарhа мүнгэн шэнги гоёхоноор жэрылдэжэ байралаhан байдаг.Тэр үрийе нь хүриндүү болоhон хойнонь абажа таридаг. Эдэ үрийе нь абажа хашараhа мүнгэн гэжэ наададаг hэмди гэжэ манай эжы хөөрөдөгhэн. Энэ үрийе нь тарихада эхинэй жэлдээ нарийхан ногоон эшэ- набашаhан ургаха. Энээнийе нь хэлхы гэжэ нэрэлэдэг. Энэ хэлхы нь тибэhэн гэжэ хөөрихөн , жэжэхэн 2-3 мм юмэ ургаха. Хоёрдохи жэлдээ hаглайхадажа ургаха. Энээнийе нь hэмбэрэг гэлсэдэг. hэмбэрэгэй тибэhэн тулюур жэжэхэн. Гурбаадхи жэлдээ эшэ набашаhан ургаад арай үндэршэг болохо, эшэ набашаhанийнь сэсэглэхгүй. Энийе нь hаглаахай гэхэ.
Дүрбөөдхи жэлдээ үшөө үндэршэг ургаад сэсэглэхэдээ нэгэ л улаалзай гараха, энээнэhээхойшо жэл бүри сэсэглэхэдээ улаалзайн тоо нэмэгдэжэ байха. Олон улаалзай ургаhан тибэhэн томорожо байдаг, тэрээнийе аранга тибэhэн гэлсэдэг.Улаалзай сэсэглэжэ дууhаад хонхо болохо. Энэ болзорые хатаалзай гэхэ. Хонхотой боложо хатаалзай болоhон хойнонь малтажа үгэлдөө эдихэ тибэhеээ бэлэдхэдэг. Тийгэжэ тибэhеээ малтажа абахадаа нүхэн соонь хонхынгоо үрийе нь хэжэ орхидог заншалтай hэмди. Ийгэжэ манай Буряад зон байгаальяа хамгаалдаг байhан даа.
Бодонгууд Дэмбэрэлийн Дэнсмаа
Танд манай сайт таалагдаж байвал Like дарна уу. Танд баярлалаа
Танд мэдээ таалагдаж байвал Like дарна уу.
Сэтгэгдэл бичих