Гурванзагал сум нь Дорнод аймгийн төв Чойбалсан хотоос 135 км Улаанбаатар хотоос 772 км зайд Дорнод аймгийн зүүн хойд хэсэгт Онон-Улзын хээрийн бүсийн тойрогт багтах Сүмийн булаг хэмээх газар оршино.Гурванзагал сум нь нийт 525158 га дэвсгэр нутагтай бөгөөд хойд талаараа Дашбалбар сумтай 46 км, зүүн хойд талаараа Чулуунхороот сумтай 38 км, зүүн зүүн урд талаараа Чойбалсан сумтай 48 км, баруун урд талаараа Сэргэлэн сумтай 39 км газраар тус тус хиллэн оршино. Сумын нутаг нь далайн түвшинээс дээш дунджаар 800 м өргөгдсөн бөгөөд хамгийн өндөрлөг газар нь Эрхтийн овоо 986.1 метр өргөгдсөн байна.Тус сум нь байгаль цаг агаарын эрс тэс уур амьсгалтай жилийн дундаж тундас сүүлийн жилүүдэд зундаа +40 хэм хүртэл дулаарч өвөлдөө -40 хэм хүртэл хүйтэрдэг. Сумын нийт нутгийн 90 орчим хувь нь мал бэлчээрлэхэд тохиромжтой.Баян эрхтийн болон Сүмийн нуур, Дөрөө зэрэг томоохон нуурууд бий боловч сүүлийн 9-10 жилд ширгэж хатсан.Тогтмол урсацтай гол байхгүй.Тус сум нь Засаг захиргааны нэгж 3 багтай 425 өрхийн 1354 хүн амтай.Хүн амын 25 хувийг уугуул барга ястан эзлэх бөгөөд халх, дөрвөд, буриад зэрэг ястнууд байна. Төсвийн 5 байгууллагатай (ЗДТГ, ЕБС, Цэцэрлэг, ЭМТ, Соёлйн төв).9 Аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаагаа явуулж байна. 2012 оны жилийн эцсийн мал тооллогооор 75715 толгой мал тоологдсон байна.
Байгаль, цаг уур
Гурванзагал сум нь Хангайн нурууны салбар уулсын их мужид багтах бөгөөд далайн түвшнээс дээш 600-1000 м хүртэл өргөгдсөн нь газар зүйн бүс бүслүүрийн хувьд хуурайсаг, тал хээрийн хэв шинжтэй бөгөөд зундаа халуун хуурай, өвөлдөө хүйтэн хуурайдуу, хавар нь хахир, намар нь нарлаг сэрүүн байдаг. Дорнод монголын хээрийн бүсэд багтах хүрэн хөрстэй, шивээт хялгана, хиаг, хазаар өвс, агь, бутуул, таана, мангир, гонид, эмийн багваахай сөд, чихэр өвс, таван салаа зэрэг өвслөг ургамал зонхилно. Сумын нутгийн хойд хэсэгт Монгол дагуурын дархан газрын үргэлжлэл, Улз голын урд талын сав газар, урд талаараа Яхь нуурын тусгай хамгаалалтай газартай Гурваны булаг, Их булаг, Мэлхийн булаг, Жаргалант, Ац булаг, Сайхан булаг, Баруун зүүн ямаат, Урт зэрэг булаг шандтай. Салхины жилийн дундаж хурд нь 4.2 м/с, жилийн 120-140 хоног нь салхитай, цэлмэг өдрийн тоо нь дундажаар 220-250 хоног үргэлжилнэ. Сэргээгдэх эрчим хүч ашиглах бүрэн боломжтой. Жилийн дундаж хур тундасны хэмжээ 150 мм.
Нийгэм эдийн засгийн үзүүлэлтүүд
Манай сум 2012 оны жилийн эцсийн хүн амын болон малын тоогоор 70715 толгой мал тоологдсон ба үүнд: Тэмээ-198, Адуу-9476, Үхэр-5628, Хонь-32744, Ямаа-22669, гахай-29 хээлтүүлэгч-925, хээлтэгч-33727, малчин өрх 170, хүн ам 1349, ажилгүй иргэн 281, төрийн албан хаагч 100, ААНэгж 13 ажилладаг. Тэтгэвэрт 104, халамжийн тэтгэмж 45, өрх толгойлсон эмэгтэй 74 ба нийт хүн ам 1349 байна
Байгаль, цаг уур
Гурванзагал сум нь Хангайн нурууны салбар уулсын их мужид багтах бөгөөд далайн түвшнээс дээш 600-1000 м хүртэл өргөгдсөн нь газар зүйн бүс бүслүүрийн хувьд хуурайсаг, тал хээрийн хэв шинжтэй бөгөөд зундаа халуун хуурай, өвөлдөө хүйтэн хуурайдуу, хавар нь хахир, намар нь нарлаг сэрүүн байдаг. Дорнод монголын хээрийн бүсэд багтах хүрэн хөрстэй, шивээт хялгана, хиаг, хазаар өвс, агь, бутуул, таана, мангир, гонид, эмийн багваахай сөд, чихэр өвс, таван салаа зэрэг өвслөг ургамал зонхилно. Сумын нутгийн хойд хэсэгт Монгол дагуурын дархан газрын үргэлжлэл, Улз голын урд талын сав газар, урд талаараа Яхь нуурын тусгай хамгаалалтай газартай Гурваны булаг, Их булаг, Мэлхийн булаг, Жаргалант, Ац булаг, Сайхан булаг, Баруун зүүн ямаат, Урт зэрэг булаг шандтай. Салхины жилийн дундаж хурд нь 4.2 м/с, жилийн 120-140 хоног нь салхитай, цэлмэг өдрийн тоо нь дундажаар 220-250 хоног үргэлжилнэ. Сэргээгдэх эрчим хүч ашиглах бүрэн боломжтой. Жилийн дундаж хур тундасны хэмжээ 150 мм.
Нийгэм эдийн засгийн үзүүлэлтүүд
Манай сум 2012 оны жилийн эцсийн хүн амын болон малын тоогоор 70715 толгой мал тоологдсон ба үүнд: Тэмээ-198, Адуу-9476, Үхэр-5628, Хонь-32744, Ямаа-22669, гахай-29 хээлтүүлэгч-925, хээлтэгч-33727, малчин өрх 170, хүн ам 1349, ажилгүй иргэн 281, төрийн албан хаагч 100, ААНэгж 13 ажилладаг. Тэтгэвэрт 104, халамжийн тэтгэмж 45, өрх толгойлсон эмэгтэй 74 ба нийт хүн ам 1349 байна
ä/ä |
Ìàëûí òºðºë |
Õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëñýí õóâü |
Ìàëûí òîî |
Ìàëûí òîî /õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëñýíýýð |
1 |
Òýìýý |
5.7 |
198 |
1128 |
2 |
Àäóó |
6.6 |
9476 |
62541 |
3 |
¯õýð |
6.0 |
5628 |
33768 |
4 |
Õîíü |
1.0 |
32744 |
32744 |
5 |
ßìàà |
0.9 |
22669 |
20402 |
Íèéò
70715
150583
URL: http://www.choibalsan.mn/index.php?newsid=2108
Танд манай сайт таалагдаж байвал Like дарна уу. Танд баярлалаа
Танд мэдээ таалагдаж байвал Like дарна уу.
Сэтгэгдэл бичих