АНУ-ын зохиолч Александр Набоковын эмгэнэлт зохиолыг уран зохиол судлаачид 21-р зууны хамгийн эмгэнэлт зохиол гэж дүгнэж байна. Уг романыг зохиолч Америкт амралтаар явж байхдаа Англи хэл дээр бичжээ. Зохиолд өгүүлснээр дунд эргэм насны Гумберт Гумберт аялж явахдаа Долорес Гейз гэх эмэгтэйн байшинд өрөө хөлслөн суудаг. Гумберт анхны хайраа золгүй байдлаар алдсанаас өсвөр насны залуу охидыг нууцхан хайрлах эмгэгтэй болсон байдаг. Ингээд Долорес Гейз гэх эмэгтэйн гэрт толгой хорогдож түүний 12 настай бяцхан охинд сэтгэл алдарч нууцхан хүсэмжлэх болсноор зохиолын үйл явдал эхэлдэг. Эцэст нь Гумберт охиныг эзэмдэх далд хүслээ биелүүлэхийн тулд эхтэй нь гэрлэж улмаар хойд эцгийн дүр эсгэдэг. Тэрээр эхийг нь үгүй хийхийг санаархаж байсан ч золгүй байдлаар эхнэр болох Долорес Гейз нас бардаг. Түүний дараа Гумберт атгаг санаандаа идэгдэн 12 настай Лолита охиныг жил гаруйн туршид машиндаа дагуулан явж эцэст нь эмгэнэлт хувь тавилантай учирдаг. Зохиолд дүрсэлсэн 12 настай Лолита бол хэний ч гар хүрээгүй дүрсгүй бага зэрэг эрээ цээргүй охины дүр аж. Тэрээр хойд эцгээс өөр асран халамжлах хүнгүй тул арга буюу хойд эцэгтээ амраг болоход нь зөвшөөрдөг.

"Лолита” хэвлэгдэхээс 27 жилийн өмнө Набоков "Лилит” хэмээх шүлэг бичиж, төгсгөлд нь "... дур тавих үедээ би өөрийгөө тамд байна гэдгээ мэдэрсэн” гэсэн байдаг. Эртний Иудейн домогт, Лилит нь Адамын анхны эхнэр байсан бөгөөд догшин шулам болж хувирдаг аж. Зохиолд Гумберт залуу охидыг хүсэмжит сайхнаар дүрсэлдэг боловч тэдэнд чөтгөрийн увидас бий хэмээн бичдэг тухай гардаг билээ. 

Зохиолч уг романыг бодит явдлаас сэдэвлэн бүтээжээ. Тухайлбал 3. Гумберт, Лолита нарын хайр сэтгэлийн энэхүү түүхийг 1940-өөд оны үед  Нью-Жерсигийн хижээл насны механикч эр Фрэнк Ласалль 11 настай Салла Хорнерийг хулгайлсан хэрэг гарч байжээ.

Лассаль охиныг дэвтэр хулгайлж байхад нь барьсан бөгөөд Тагнуулын Ерөнхий Газрын ажилтан хэмээн өөрийгөө танилцуулж хамт зугтах хэрэгтэй хэмээн түүнд тулгасан байна. Тэд 21 сарыг хамтдаа өнгөрүүлсэн бөгөөд охин түүнээс зугтаж цагдаад мэдэгджээ. 

 

Ингээд 1950 онд Ласалль цагдаа нарт баригдаж, шүүхээс түүнд 30 жилийн хорих ял оноосон байна. "Лолита” романд гардаг машинаар хийж буй аялал нь энэхүү түүхээс сэдэвлэсэн байх магадлалтай гэнэ. 

"Лолита"-ийн зохиолч Владимир Набоков 1961-1977 онуудад Швейцарьт амьдарч байсан. Номынхоо орчуулгыг Набоков өөрөө хийсэн бөгөөд 1967 онд Нью-Йоркт худалдаанд гарсан бол, социалист систем унасны дараа 1989 онд эх оронд нь хэвлэгдсэн ажээ. Номыг хоёр удаа дэлгэцийн бүтээл болгосон бөгөөд анх 1962 онд Стэнл Кубрик найруулан кино бүтээсэн байна. Кино зохиолыг Набоков өөрөө бичсэн хэдий ч төдийлөн ашиглаагүй. Америкын жүжигчин Сью Лайон Лолитагийн дүрийг бүтээсэн бөгөөд кино зураг авалтын үеэр тэрээр 14 настай байжээ. Түүний хамтрагч Гумбертэд Британийн жүжигчин Жеймс Мэйсо тоглосон байна. Лолитагийн дүрд тоглох эмэгтэйг зохиолч Набоков өөрөө сонгосон ажээ.