Халхын  голын дайнд Монгол-Зөвлөлтийн цэрэг ялалт байгуулсан 75 жилийн ойг манай улс орон даяар  тэмдэглэж байна. Тэр дотроо залуучууд ахмад үеийнхний алдар гавьяагаар бахархаж, ойн баярт  өргөн хамрагдаж, дунд сургуулийн сурагчид түүхт ялалтын сэдвээр эссэ бичлэгийн уралдаанд идэвхитэй  оролцож байгаа юм. Энэ үеэр түүхт үйл явдлын гэрч болсон Дорнодын хязгаар нутаг, Халх гол сум, хилийн дугаар хорооныхон түүхээ зузааллаа. Тухайлбал,  Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн зарлигаар Дорнод аймгийн Хэрлэн сум дахь Монгол Улсын хошой баатар, маршал Х.Чойбалсангийн нэрэмжит дугаар ангийг Цэргийн гавьяаны одонгоор шагнав.Мөн   дайны талбарт хүнд ачаа үүрсэн  Дорнод аймгийн  Халх гол сум  Цэргийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор шагнууллаа. Хөрш зэргэлдээ Хэнтий аймаг, Чингис хотын иргэд ч Дорнод аймгийнхантай  гар сэтгэл нийлэн Халх голын 75 жилийн ойг өргөн дэлгэр тэмдэглэжээ. Учир нь "Дайчин нөхөрлөлийн замаар” хэмээх орос монгол залуусын нэгдсэн тойрон аялал тус аймгуудын нутгаар өрнөсөн юм.

Түүхэн ялалтын их ой бүтээн байгуулалт, хойч үеийнхний  бахархал болсон  хөшөө дурсгалд багагүй зүйлийг бий болгов. Тухайлбал, ОХУ анх удаагаа Халхын голын ялалтад зориулсан дурсгалын цогцолбортой болсон. Тэгвэл, манай улс  ялалтын баярыг угтан Зайсан толгой дахь  Монгол-Зөвлөлтийн дайчдын  гэрэлт хөшөөг засварлаж, Халх гол дахь дурсгалын цогцолборуудыг шинэчилсний зэрэгцээ  Монгол Улсын гарамгай баатар Л.Дандар,

Ц.Олзвой, Л.Гэлэгбаатар, Б.Дорж нарын мэндэлсний 100 жилийн ойг төрсөн нутагт нь тэмдэглэн мөнхжүүлж, хөшөө дурсгалыг нь босгосон юм.

Улаанбаатар хотноо болсон ялалтын баярт зориулсан  хурал  хоёр орны ахмад дайчдаас   эхлэн хөрш орнуудын нөхөрлөлийн сүр хүчийг харуулж,  ахмад дайчдынхаа гавьяа зүтгэлийг үнэлсэн өндөр дээд хэмжээнд болов. Тиймээс ч Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж баярын хурлын нээж хэлсэн үгэндээ "Бид энэ дайнд ялснаар зэр зэвсгийн хүчээс илүү дайчин нөхөрлөлийн хүч агуу гэдгийг дэлхий дахинд харуулсан юм” хэмээн онцоллоо.  Халхын голын дайны ялалтын 70 жилийн ой 2009 онд тохиосон бөгөөд энэ үеэр 130 гаруй ахмад дайчид байсан бол өдгөө тэдний 37 нь энх тунх амьдарч байгаа. Тэдгээр ахмад дайчдад Засгийн газрын тогтоолоор тус бүр хоёр сая төгрөгийн буцалтгүй тусламжийг үзүүлэх шийдвэр гаргав. Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг өчигдөр дайнд оролцсон ахмад дайчдын төлөөлөл болгон 99 настай  Б.Аюурзана, 96 настай Б.Сааралай нарт хүндэтгэл үзүүлэн, тус бүрт нь хоёр  сая төгрөгийн тэтгэмжийг  нь гардууллаа. Удахгүй ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин манай улсад айлчилж ялалтын баярт оролцоно. Айлчлалын бэлтгэлийг хангаж байгааг албаны хүмүүс хэлж байна.

Л.ХЭРЛЭН /ЗУУНЫ МЭДЭЭ/

URL: http://www.choibalsan.mn/index.php?newsid=4912